Ateşkes Anlaşması Detayları Tahkim Ediliyor

Müzakereciler, ABD Başkanı Joe Biden’ın desteklediği ateşkes ve rehine serbest bırakma anlaşmasının hayata geçmek üzere olduğunu söylediği bir planın ayrıntılarını netleştirmek için Salı günü Doha’da bir araya gelecekler.

Müzakerelere yakın bir yetkili, Katar’ın Pazartesi günü İsrail ve Hamas’a bir anlaşma taslağı sunduğunu belirtti. Bu gelişme, ABD’nin mevcut başkanı ve seçilmiş başkanı Donald Trump’ın elçilerinin katıldığı gece yarısı yapılan görüşmelerde sağlanan “ilerleme” ile mümkün oldu.

İNSANİ YARDIM

Biden, Pazartesi günü dış politika başarılarını vurguladığı bir konuşmada, “Anlaşma… rehineleri serbest bırakacak, çatışmaları durduracak, İsrail’e güvenlik sağlayacak ve bu savaşta korkunç şekilde acı çeken Filistinlilere insani yardımı önemli ölçüde artırmamıza olanak tanıyacak,” dedi.

Başarılı olursa, ateşkes anlaşması bir yıldan fazla süredir devam eden kesintili görüşmeleri sonlandıracak ve Hamas’ın İsrail tarafından tutulan 240 Filistinli mahkumu serbest bırakmasına karşılık rehinelerin yaklaşık yarısını serbest bıraktığı çatışmanın ilk günlerinden bu yana en büyük rehine serbest bırakma operasyonuna yol açacak.

ANLAŞMA YAKIN

Müzakerelere yakın kaynaklardan biri, Katar’ın Doha’daki görüşmelerde her iki tarafa ateşkes ve rehine serbest bırakma anlaşması için bir metin sunduğunu belirtti. Biden’ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, Pazartesi günü gazetecilere, “Bunu sonuca bağlama şansımız olduğunu düşünüyorum… Taraflar bu anlaşmayı kapatmaya çok yakın,” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, sürecin Hamas’ın kararına bağlı olduğunu söyledi. Blinken’in Salı günü Gazze için bir savaş sonrası plan sunması bekleniyor.

HAMAS İSTEKLİ

Hamas, Ortadoğu’yu altüst eden çatışmayı sona erdirmek için bir anlaşmaya varma konusunda istekli olduğunu açıkladı. İsrail yetkilileri ise anlaşma kapsamında 33 rehinenin serbest bırakılması için ileri aşamada müzakereler yapıldığını söyledi. İsrail yetkililerine göre Gazze’de hâlâ 98 rehine bulunuyor.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, “İlerleme var, önceki duruma göre çok daha iyi görünüyor. Rehine anlaşmasını sağlamak için büyük çaba harcayan Amerikalı dostlarımıza teşekkür etmek istiyorum,” dedi.

Bir Hamas yetkilisi ise “Bazı temel konularda ilerleme sağlandı ve geriye kalanları yakında tamamlamak için çalışıyoruz,” dedi.

İsrail, Hamas savaşçılarının Ekim 2023’te sınırlarını geçip 1.200 kişiyi öldürmesi ve 250’den fazla rehine almasının ardından Gazze’ye saldırı başlatmıştı. O zamandan bu yana Gazze’de 46.000’den fazla insan hayatını kaybetti, bölgenin büyük bir kısmı harap oldu ve nüfusun çoğu yerinden edildi.

Çatışan taraflar, Hamas’ın elindeki rehineler ve İsrail’in elindeki Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında çatışmaların durdurulması prensibinde aylardır genel olarak hemfikirdi. Ancak Hamas, bir anlaşmanın savaşı kalıcı olarak sona erdirmesi ve İsrail’in Gazze’den çekilmesini şart koşarken, İsrail ise savaşın Hamas dağıtılmadan bitmeyeceğini savundu.

TRUMP’IN YEMİN TÖRENİ SON TARİH OLARAK GÖRÜLÜYOR

Trump’ın 20 Ocak’taki yemin töreni, ateşkes anlaşması için fiili bir son tarih olarak görülüyor. Trump, Hamas’ın elinde bulunan rehineler serbest bırakılmazsa “bunun bedeli ağır olacak” demişti.

Blinken, Trump’ın mevcut anlaşmayı desteklemeye devam etmesini sağlamak istediklerini belirtti. Trump’ın Ortadoğu elçisi Steve Witkoff’un ve Biden’ın elçisi Brett McGurk’ün görüşmelere katılımının bu nedenle “kritik” olduğunu söyledi.

Bir İsrailli yetkili, önerilen anlaşmanın ilk aşamasında, çocuklar, kadınlar (bazıları kadın askerler), 50 yaş üstü erkekler ile yaralı ve hasta olanlardan oluşan 33 rehinenin serbest bırakılacağını belirtti. Ateşkesin 16. gününde, kalan rehinelerin serbest bırakılması ve ölü rehinelerin naaşlarının teslim edilmesi için ikinci aşama müzakerelerine başlanacak.

İSRAİL ÇEKİLECEK

Anlaşmaya göre, İsrail askerleri sınırdaki kasabaları savunmak için sınır çevresinde kalacak, Gazze’nin güney sınırındaki Filadelfi koridorunda güvenlik düzenlemeleri yapılacak ve İsrail, ilk birkaç günün ardından bu bölgelerden çekilecek.

Silahsız Kuzey Gazze sakinlerinin geri dönmesine izin verilecek, ancak buraya silah taşınmasını engellemek için bir mekanizma oluşturulacak. İsrail askerleri, Gazze’nin merkezindeki Netzarim koridorundan çekilecek.

Bir İsrailli yetkili, cinayet veya ölümcül saldırılardan hüküm giymiş Filistinli militanların serbest bırakılacağını, ancak bu sayıların hayatta olan rehine sayısına bağlı olacağını ve 7 Ekim 2023’teki saldırılara katılan savaşçıları kapsamayacağını ifade etti.