Üniversitelerde zorunlu İslam hukuku dersi dönemi

Sekiz devlet ve bir vakıf üniversitesi ders müfredatlarına zorunlu İslam hukuku dersi ekledi.

Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) İstanbul Medeniyet Üniversitesi’ne karşı açtığı bir dava ve ardından gelen tepkiler zorunlu İslam hukuku dersini Ocak ayında gündeme taşımıştı. Evrensel’den Tuğba Tekerek‘in aktardığına göre; Zorunlu İslam hukuku dersinin devlet üniversitelerinde yaygınlaşmaya başlamış.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Senatosu geçen yıl 10 Ağustos’ta İslam hukuku dersini hukuk fakültesinde zorunlu dersler arasına eklemiş, TBB de 9 Ekim’de buna karşı dava açmıştı. Konu Akit gazetesinde ocak ayında gündeme getirilirken TBB’nin dava dilekçesine de yer verildi. Buna göre, TBB dilekçede İslam hukukunun Türkiye’de uygulanma olanağı bulunmadığını belirterek, “mezunlarında herhangi bir kazanım yaratmayacak” ifadesini kullandı. Ayrıca anayasadaki laiklik ilkesi hatırlatılarak, üniversitenin, Atatürk ilke ve inkılaplarına uygun eğitim vermekle yükümlü olduğu belirtildi.

AKP’ye yakın İstanbul 2. Barosu ise bunların ardından yaptığı açıklamada ” Her hukuk sistemini felsefi arka planları ile bilen, derinliğine düşünen, hukuk üreten, geleceğin hukuk normlarını ve mekanizmalarını inşa edebilecek hukukçuların yetişmesi için İslam Hukuku ve diğer bütün hukuk sitemlerinin bilinmesi zorunludur” demişti. Bu süreçte mahkemeden herhangi bir karar çıkmadı. İstanbul Medeniyet Üniversitesi hukuk öğrencileri daha önce seçmeli olan İslam hukuku dersini şimdi iki dönem mecburi olarak alıyorlar.

İslam hukuku dersini müfredatın zorunlu parçası hale getiren tek üniversite İstanbul Medeniyet değil. Ders planlarına bakıldığında, 50 devlet üniversitesinden 8’inde İslam hukuku dersinin zorunlu olduğu görülüyor. İslam Hukuku dersini zorunlu kılan üniversiteler arasında özel bir üniversite mevcut. Hukuk mezunu olmak için İslam hukuku okumanın mecburi olduğu üniversiteler şunlar:

Akademisyenler ikiye ayrılmış durumda

Hukuk fakültesi müfredatında yer alan Türk hukuk tarihi dersinde Osmanlı dönemi anlatılırken İslam hukuku da işleniyor. Pek çok hukuk akademisyeni öğrencilerin bu şekilde İslam hukuku hakkında genel bilgi sahibi olduğunu düşünüyor. Türk Hukuk Tarihi ders kitabının yazarı Prof. Ahmet Mumcu, “İslam’dan önceki Türk hukuk tarihi hakkında hiç bilgimiz yok. Türk hukuk tarihinin dörtte üçü İslam hukuku. Onu çıkartırsanız ben ne anlatacağım Türk hukuk tarihinde” diyor.

Hukuk tarihi alanından bir başka profesör, Ekrem Buğra Ekinci ise Türk hukuk tarihi dersinde anlatılan İslam hukukunu yeterli bulmayanlardan:

“İslam hukuku Türklerin 1000 senedir tatbik ettiği bir hukuktur. Bu hukukun mantığı ve dili Türk hukuk telakkisine işlemiştir. Modern Türk hukukuna tesirleri inkar edilemez ebattadır. Vakıflardan araziye kadar pek çok mesele ve müessese İslam hukukunu bilmeden anlaşılamaz. Üstelik Kemalist hukuk devriminin yapıldığı 1926’dan evvel cereyan etmiş hukuki hadiselere İslam hukukunun tatbiki kanun gereğidir.”

Ekinci’nin görev yaptığı Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden ihraç edilmiş olan Prof. İbrahim Kaboğlu ise “Türk hukuk tarihi dersinde öğretilen İslam hukuku yetmez” savına karşılık Kaboğlu, örneğin “Anayasa hukuku dersinde hak ve özgürlükleri öğretmek yetmez, ayrıca özgürlükler hukuku olmalı” denebileceğini söylüyor. Zorunlu ders yapılacaksa “21. yüzyılın gerekleri doğrultusunda” pek çok başka ders olduğunu ifade ediyor.

Kaboğlu, hukuk fakültelerine zorunlu İslam hukuku dersi konmasını bir nevi “din misyonerliği” olarak görüyor. “Türkiye’deki genel eğilim İslamileştirme, cemaatlaştırma; dinin eğitim ve öğretime nüfuz etmesi, Bu da onun uzantısı olarak görülebilir” şeklinde konuşuyor.

Hukuk eğitimi almamış İlahiyatçılar hukuk fakültesinde

Hukuk fakültelerinde son dönemde yaşanan bir başka değişim de kadrolara hiç hukuk fakültesi eğitimi almamış ilahiyatçıların girmesi.

Hem hukuk fakültelerinde hem ilahiyat fakültelerinde İslam hukuku anabilim dalı var. Bazı ilahiyatçılar, ilahiyat altındaki İslam hukuku alanında doktora yaptıktan sonra hukuk fakültesine geçiş yapıyor.

Örneğin, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi kadrosunda yer alan ve İslam hukuku dersi veren iki akademisyenin hiç hukuk eğitimi yok, doktoraları ilahiyat alanında. Aynı durum Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Doç. Uğur Bekir Dilek için geçerli.