İSO açıkladı: İmalat PMI ekimde sert geriledi

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve sağlam referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2022 periyodu sonuçları açıklandı.

Eşik kıymet olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylül ayında 46,9 olan manşet PMI, ekimde 46,4’e geriledi.

İHRACAT SİPARİŞLERİNDE YAVAŞLAMA

Manşet PMI, üst üste sekizinci ay eşik kıymet 50’nin altında kalarak kesimin performansında sert yavaşlamaya işaret etti. Bu yavaşlama Mayıs 2020’den bu yana en bariz düzeyde gerçekleşti.

Yeni siparişlerde talep eksikliğine bağlı olarak devam eden ve 13’üncü aya ulaşan ivme kaybı, faaliyet şartlarındaki bozulmada tesirli oldu. Emsal halde yeni ihracat siparişleri de gözle görülür bir formda yavaşladı. Talepteki zayıflık, üretim tarafını da etkiledi.

Bununla birlikte, üretimdeki yavaşlama mayıs ayından bu yana en ölçülü seviyede ölçüldü. Ekim ayında imalatçılar yeni siparişlerdeki yavaşlamayı satın alma faaliyetlerine ve çalışan sayılarına da yansıttı. İstihdamda Mayıs 2020’den bu yana en besbelli azalma gerçekleşti. Girdi alımlarındaki azalma, tedarik zincirleri üzerindeki baskının hafiflemesini sağlayarak teslimat müddetlerinin azalmasında rol oynadı. Tedarikçi performansı son 34 ayda birinci defa güzelleşme sergiledi ve bu düzgünleşme Eylül 2014’ten bu yana en bariz seviyede kaydedildi.

Girdi maliyetleri ve en son eser fiyatları ekim ayında keskin bir biçimde artmaya devam etti. Lakin her ikisinde de enflasyon evvelki aya nazaran düşüş gösterdi. Girdi maliyetlerindeki yükseliş büyük ölçüde para ünitesindeki zayıflıktan kaynaklanırken güç ve ham unsur fiyatlarında da artış bildirildi. Firmaların girdi maliyetlerindeki artışı müşterilere yansıtmasıyla birlikte son eser fiyatları da yükseldi.

“ULUSLARARASI TALEPTEKİ ZAYIFLIK ÖN PLANA ÇIKTI”

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Ekim ayında talep şartlarındaki durağanlık Türk imalat bölümünün performansını sınırlamaya devam ederken bilhassa milletlerarası talepteki zayıflığın giderek ön plana çıktığı gözlendi. Yeni siparişleri karşılamaya yönelik iş yükünün azalmasıyla birlikte firmalar hem istihdamı hem de satın alma faaliyetlerini sınırlamaya yöneldi. Satın alma faaliyetlerinin yavaşlaması tedarikçileri kısmen rahatlattı ve teslimat müddetlerinde sekiz yılı aşkın periyodun en besbelli düşüşü gerçekleşti. Bu durum, kesimde büyümenin önündeki manilerden birinin tesirini hafifletti.”

TAKİP EDİLEN 10 DALIN SEKİZİNDE ÜRETİM AZALDI

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim ayı raporuna nazaran, talebin son altı ayda dördüncü defa arttığı kara ve deniz taşıtları hariç olmak üzere, tüm dallarda yeni siparişler yavaşlama kaydetti. Eylül ayından beri en sert ivme kayıpları dokumacılık, metalik olmayan mineral eserler ile giysi ve deri eserleri bölümlerinde gerçekleşti. Ekim ayında 10 kesimin sekizinde üretim azalırken en besbelli düşüşler dokuma ve metalik olmayan mineral eserler bölümlerinde ölçüldü. Kara ve deniz taşıtlarında Ağustos 2021’den beri en güçlü büyüme gerçekleşirken, besin eserleri dalında daha ölçülü bir üretim artışı gözlendi. 

Dört bölümde istihdam artış kaydetti. Fakat artış kaydedilen kesim sayısı Nisan-Mayıs 2020 devrindeki birinci pandemi dalgasından bu yana ikinci defa en düşük seviyede kaydedildi. İstihdam artışının en güçlü olduğu bölüm ise makine ve metal eserleri oldu. Bu kesimi sırasıyla ana metal sanayi, kara ve deniz taşıtları, kimyasal, plastik ve kauçuk dalları takip etti. İşe alımlarda en sert yavaşlama ise dokuma eserlerinde kaydedildi. 

Ekimde 10 bölümün dokuzunda girdi fiyatlarındaki artış sürat kesti. Genel maliyet baskılarının en hafif olduğu iki bölüm sırasıyla ana metal sanayi ile makine ve metal eserler oldu. Hem girdi hem de kesin eser fiyatlarında en süratli artış, metalik olmayan mineral eserler kesiminde kaydedildi. Girdi fiyatları enflasyonu sırf kimyasal, plastik ve kauçuk dalında yükseldi. Besin eserleri bölümünde ise kesin eser fiyatları enflasyonu artış kaydetti. Tekrar dört bölümde tedarikçilerin teslimat mühletleri kısalırken en bariz düşüş dokumada yaşandı. Dört dalda ise teslimat sürelerindeki artış eylül ayına nazaran daha sonlu oldu. Birikmiş işler, başta dokumacılık eserleri kesiminde olmak üzere genele yayılı bir düşüş gösterirken kara ve deniz taşıtları bölümünde Ocak 2020’den beri en yüksek oranda arttı.